Rossum’un Uluslararası Robotları – Karel Çapek – Robotun İlk Ortaya Çıkışı ya da Metal Adem

Karel Çapek, bilinç kazanmış robotların hikayesini bize ilk anlatandır. Aynı zamanda “Robot” kelimesinin de mucitidir. Robot kelimesi çekçe de “robota” kelimesinden gelir. Robota kelimesi, “Köle” anlamına gelen Slav kökenli bir kelimedir. İnsanlık kendi içinde yavaş yavaş köleliği bitirirken – ama çok çok yavaşça-. Bu boşluğu dolduracak metal bidonlarına yatırım yapmaktadır.

Robotlar ve hayaller

Hikayemiz Rossum’un Uluslararası Robotları şirketinin (R.U.R diye kısaltılıyor.) ürettiği yüz binlerce işçi robotunu dünyaya satıyordu. Robotlar artık her işi yapacak, insanlar keyfine bakacaktı. Artık savaşların, açlığın ve fakirliğin olmadığı bir dünya uzaklarda değildi !?

Robotlar en ağır işlerde çalışıyor. kimisi parçalanıyor, pili eriyor, kısa devre yapıyor. Ne güzel biz insanlarda ilkçağ ve ortaçağın aristokratları gibi keyfimize bakarız artık. Ama bizim içimizi kemiren bir şey olur ya bu robotlar bilinç kazanırsa ? Ya da ya bu robotlara bilinç kazandırırsak ne olur ? Şirketin içinde bir grup bu işe girişir. Robota bilinci kazandırmak için buldukları çözüm ise robota sinir sistemi tasarlamak, bedensel acıyı hissetmelerini sağlamaktır. Belki de gerçekten bilinç düşündüğü düşünmek değil acının farkında olmaktır.

Robotlar bilinçlendikten sonra insanlardan nefret ederler:

“Helena: O zaman düşündüm ki… eğer bizim gibi olurlarsa bizi anlayabilirler ve o zaman da bizden bu kadar nefret etmezler diye düşündüm. Eğer sadece birazcık insanlar gibi olsalardı… sadece birazcık…

Domin: Ah Helana! İnsandan kimse insan kadar nefret edemez! Bir insana bir taş ver ve onu sana atacaktır. Devam et!”

Robotlar bilinç kazanırken, toplanmaya başlarlar örgütlenirler. Hepsinin robotik cızırtılı ağzından bir ses yükselir, “Bütün Robotlar Birleşin!”. Şirket bu soruna bulduğu çözüm ise:

“her fabrikanın farklı renklerde, farklı saç stillerine sahip, farklı diller konuşan robotlar yapacağı anlamına geliyor. Bu robotlar birbirlerine yabancı olacaklar, asla bir diğerinin ne dediğini anlamayacaklar; ve biz, biz insanlar, onları öyle bir eğiteceğiz ki her bir robot diğer fabrikadaki robottan bütün hayatı boyunca, mezara kadar, sonsuza kadar nefret edecek.”

Günümüzde dahi görülebilecek sömürgecilik geleneğinin harikası.

Spartacus ya da Prometheus ama Metal ve Devreden

Er ya da geç etrafımız robotlarla kaplanacak. Bilinç kazanırlar mı orası muamma lakin kendi ellerimizle çamur ve balçıktan değilse bile metal ve devrelerden kendi ademimizi oluşturacağız. Bu konumda tanrılar olduğumuzda robotlara bilinç ateşini hangi Prometheus verecek ? İlk Spartacus robotun üretim numarası ne olacak ?